سازمان خودگردان غیرمتمرکز (DAO) چیست؟
آشنایی با دائو یا سازمان خودگردان غیر متمرکز
سازمان خودگردان غیرمتمرکز نوعی تشکیلات هستند که به اعضای آن متعلق هستند و رهبری متمرکز و واحدی ندارند. این روش برای ایجاد همکاری و همفکری با افرادی که به خوبی آنها را نمیشناسید در تشکیل یک گروه و اختصاص دادن بودجه برای رسیدن به یک هدف روشی امن و مناسب است. سازمان خودگردان غیرمتمرکز که با نام DAO نیز شناخته میشوند توسط توسعهدهندگان بلاک چین و ارزهای دیجیتال و با هدف از بین بردن نیاز به اعتماد به اعضا سازمان به وجود آمده است.
افراد میتوانند با خرید توکنهای این سازمان به عضویت آن درآمده و به تناسب مقدار این توکنها در اداره کردن و تصمیمگیریهای سازمان با فرآیند رایگیری مشارکت کنند. فعالیتهای سازمان و رایگیریها به طور شفاف انجام میشود و برای تمام اعضا قابل مشاهده است. تامین امنیت این چنین سازمانی بسیار اهمیت دارد زیرا اگر امنیت تامین نشود، ممکن است موجب سرقت توکنهای آن و از بین رفتن سرمایه اعضا آن سازمان شود. اگر تمایل دارید بیشتر در رابطه با اینکه سازمان خودگردان غیرمتمرکز (DAO) چیست؟ و چه مزایایی دارد بدانید با این مقاله در توکن خان همراه باشید.
پیشنهاد خرید دوره آموزشی: آموزش ساخت ارز دیجیتال
DAO چیست؟
DAO کوتاه شده عبارت انگلیسی Decentralized Autonomous Organization به معنی سازمان خودگردان غیرمتمرکز است. دائو یا سازمان خودگردان غیرمتمرکز سازمانی است که مالکیت واحدی ندارد و متعلق به تمامی اعضای آن است و این اعضا به دلیل داشتن اهداف مشترک، همگی در جهت رسیدن به منافعی یکسان کار میکنند. کنترل این سازمان غیرمتمرکز بر عهده هیچ فرد یا نهادی نیست و قوانینی از پیش تعیین شده در قرارداد هوشمند که بر روی بلاک چین رمزنگاری شده است، آن را کنترل میکند.
DAO نقطه مقابل سازمانهای سنتی است که مدیریت آن بر عهده مدیران عامل، هیئتها و گروههایی است که به این منظور انتخاب میشوند. با وجود این سازمانهای خودگردان غیرمتمرکز این امکان به وجود میآید که عدهای از افراد جامعه با همفکری و همکاری هم بدون نیاز به وجود یک رهبر یا مدیر و بدون نیاز به اعتماد به یکدیگر در قالب یک سازمان کار کنند. این افراد میتوانند هر کدام در یکی از کشورهای دنیا و با فاصله زیادی از یکدیگر باشند.
هیچکس اجازه خرج کردن توکنهایی را که در خزانه این سازمانها موجود است را ندارد و برای دسترسی به توکنها و خرج کردن آنها، تایید گروهی مورد نیاز است. در این سازمان همه اعضای آن در تصمیمگیریها با دادن پیشنهادات و انجام رایگیری در مورد پیشنهادات شرکت میکنند در نتیجه صدای همه شنیده میشود و همهچیز در مورد این سازمان شفاف است.
شرط عضویت در یک دائو، این است که کاربران ارز دیجیتال آن را خریداری کنند و میزان مشارکت در پیشنهادات و رایگیری در مورد پیشنهادات و بهروزرسانیهای سازمان با میزان این ارز دیجیتال خریداری شده متناسب است. اولین نوع از سازمان خودگردان غیرمتمرکز که بر روی بلاک چین اتریوم ایجاد شد The DAO نام داشت که توسعهدهندگان آن را با هدف خودکار کردن تصمیمات و آسان کردن تراکنشها در ارزهای دیجیتال ایجاد کردند. اما The DAO با چالشهای زیادی همراه بود چون در سال 2016 مورد حمله هکرها قرار گرفت و برخی صرافیهای معتبر، توکن آن را از لیست خود خارج کردند.
اهمیت وجود DAO چیست؟
وجود مفهومی با عنوان سازمان خودگردان غیرمتمرکز فرصتهای بیشماری را برای همکاری و همفکری در سطح جهانی به وجود میآورد. در درجه اول این سازمانها نیاز به اعتماد به همکاران را از بین میبرد زیرا اعتماد داشتن به کسانی که قرار است با آنها فعالیت داشته باشیم بسیار مهم است.
فرض کنید که شخصی هستید که سرمایه و بودجهای دارید و قصد راهاندازی یک سازمان را دارید، در این صورت اولین چیزی که به آن نیاز دارید افرادی هستند که با شما همفکری داشته باشند و از همه مهمتر بتوانید برای همکاری در سازمانتان به آنها اعتماد کنید. پیدا کردن چنین افرادی قطعا آسان نخواهد بود اما با وجود DAO دیگر نیازی به داشتن اعتماد به همکاران خود را ندارید. شما تنها نیاز به رمزنگاری شفاف و قابل تایید توسط هر یک از اعضا در DAO دارید. این دلیل نیاز ما به دائو و اهمیت آن است.
تفاوت سازمانهای سنتی با سازمان خودگردان غیرمتمرکز (DAO) چیست؟
- در DAO سیستمی کاملا یکدست و دموکراتیک وجود دارد اما در سازمان سنتی معمولا سلسله مراتب حکمفرما است.
- در DAO برای ایجاد هر نوع تغییری رایگیری ضروری است اما در سازمان سنتی تغییرات توسط یک گروه خاص انجام میشود، در مواردی هم ممکن است رایگیری انجام شود.
- در DAO پس از رایگیری، نتیجهای که حاصل میشود به طور خودکار اعمال میشود اما در سازمان سنتی اگر رایگیری انجام شود آرا توسط اشخاص شمارش شده و سپس نتیجه رایگیری با دخالت شخص انجام میشود.
- در DAO سرویسهای موجود به صورت خودکار و غیرمتمرکز ارائه میشوند اما در سازمان سنتی مدیریت انسان یا یک نهاد متمرکز نیاز است که آن را مستعد دستکاری و دخالت انسان میکند.
- در DAO تمام کارها شفاف و کاملا عمومی است اما در سازمان سنتی به طور معمول فعالیتها خصوصی است و از کنترل عموم خارج است.
سازمان خودگردان غیرمتمرکز چگونه کار میکند؟
چگونگی کار DAOها تا حد بسیار زیادی به قرارداد هوشمند وابسته است، این قرارداد هوشمند است که قوانین را در یک سازمان خودگردان مستقل تعریف میکند و تصمیمگیریها و کنترل خزانه و توکنهای آن را در دست دارد. وقتی یک قرارداد هوشمند در بلاک چین اتریوم اجرا شود دیگر هیچ کس نمیتواند شرایط موجود در آن را تغییر دهد. به عنوان مثال یک قرارداد هوشمند کدگذاری شده، بر اساس نتیجه یک تصمیمگیری ممکن است اقداماتی مانند افزایش عرضه در گردش، توکنسوزی و یا اعطای پاداش به دارندگان توکن را انجام دهد.
قدرت رایگیری کاربران در بلاک چین و بر اساس تعداد توکنهایی که دارند تعیین میشود. ایدهای که پشت این تعیین قدرت رایگیری وجود دارد انگیزهای است که کاربران دارای توکن بیشتر، برای اتخاذ بهترین تصمیمگیری و انتخاب بهترین پیشنهادات دارند. البته کاربران میتوانند به ضرر سازمان نیز پیشنهاد یا رای بدهند اما با این کار در واقع دارایی خود را به خطر میاندازند.
هر سازمان خودگردان غیرمتمرکز خزانهای دارد که توکنهای آن را در خود جای داده است، اینکه چگونه و در راستای رسیدن به چه هدفی این توکنها خرج میشوند نیز تصمیمی است که با رایگیری اعضا سازمان انجام میشود. این نوع سازماندهی و نحوه فعالیت نشاندهنده این است که DAO نیاز به مرجعی مرکزی برای اینگونه موارد ندارد و تمام این موارد با تصمیمگیری جمعی انجام میشود.
مزایای یک سازمان خودگردان غیرمتمرکز (DAO) چیست؟
حال که با مفهوم سازمان خودگردان غیرمتمرکز آشنا شدید، احتمالا میدانید دلایلی که یک نهاد یا گروهی از افراد به دنبال تشکیل یک ساختار DAO هستند، چیست. این دلایل به عنوان مزایای این نوع سازمان شناخته میشود که برخی از آنها به ترتیب زیر است:
- عدم تمرکز : در این سازمانها این تصمیمات تمام اعضای سازمان است که بر سرنوشت سازمان تاثیرگذار است، این مزیت در مقابل سازمانهای سنتی و متمرکز است که یک قدرت مرکزی مانند یک فرد (مدیر عامل) یا افراد (هیئت مدیره) تصمیمات را میگیرند.
- مشارکت : وقتی افراد یک سازمان در تمام موضوعات حق رای و تصمیمگیری داشته باشند احساس همکاری، مشارکت و ارتباط نزدیکتری با آن سازمان خواهند داشت. اعضای سازمان مستقل غیرمتمرکز که همان دارندگان توکن آن هستند تشویق میشوند تا در رایگیری شرکت کنند، توکنسوزی کنند و یا با روشی که به سود سازمان است توکنهای خود را استفاده کنند. طیف وسیعی از افراد میتوانند به طور جمعی از اطراف کار گرد هم آیند تا به عنوان یک موجودیت واحد عمل کنند.
- علنی بودن : رایگیری در یک سازمان خودگردان غیرمتمرکز از طریق بلاک چین انجام میشود و به صورتی است که برای عموم قابل مشاهده و علنی است. در نتیجه کاربران چون میدانند رای آنها توسط سایر اعضا قابل مشاهده است به بهترین و مسئولانهترین روش عمل میکنند تا اعتبار خود را حفظ کنند و این از اقدامات منفی که بر ضد جامعه باشد، کم میکند.
- جهانی بودن : DAO میتواند مردم سراسر دنیا را در کنار هم گرد آورد تا برای یک هدف واحد عمل کنند و اینکار تنها با اتصال به اینترنت انجام میشود. بدین ترتیب افراد بیشتری در برنامهریزی، استراتژی و عملیات واحد صاحبنظر هستند.
معایب یک سازمان خودگردان غیرمتمرکز (DAO) چیست؟
تا این بخش از مقاله همه چیز در مورد سازمان خودگردان غیرمتمرکز خوب بود، اما در واقع این سازمان محدودیتها و معایبی نیز دارد. اگر یک سازمان مستقل غیرمتمرکز به خوبی راهاندازی و نگهداری نشود، ضررهای جبرانناپذیری برای اعضا آن خواهد داشت. برخی از معایب و محدودیتهای این نوع سازمان شامل موارد زیر است:
- سرعت : از آنجا که تعداد افراد مشارکتکننده در رایگیری به نسبت یک سازمان متمرکز بیشتر است، زمان تصمیمگیری طولانیتر خواهد شد. در واقع در سازمانهای متمرکز معمولا یک رای واحد برای تصمیمگیری در مورد اقدامی خاص نیاز است و این وقت زیادی نخواهد برد. اما در سازمان خودگردان غیرمتمرکز رایگیری از تمام اعضای سازمان به یک دوره طولانیتر برای رایگیری نیاز دارد.
- آموزش : در یک سازمان دائو مسئله آموزش افرادی که به عضویت آن در میآیند مطرح است زیرا این افراد که دارندگان توکن سازمان هستند، تحصیلات، درک و هوش و انگیزهها و امکانات متفاوتی دارند. برای اینکه این مجموعه متنوع از افراد با میزان دانش متفاوت را بتوان برای رسیدن به یک هدف واحد دور هم جمع کرد باید استراتژیهای سازمان را به آنها آموزش داد.
- ناکارآمدی : با توجه به محدودیتهایی که در سرعت و آموزش برای یک DAO وجود دارد، این سازمان ممکن است ناکارآمد شود، زیرا گاهی وقت بیشتری صرف آموزش و بحث میشود به جای اینکه صرف اجرای سریعتر فعالیتها شود. این سازمان به دلیل درگیر شدن بیشتر با کارهایی مثل ایجاد هماهنگی بین افراد، کارهای اداری و یا سایر کارهای کماهمیت، سودمندی خود را از دست میدهد. به علاوه اینکه به دلیل ماهیت غیرمتمرکز سازمان، برای رای دادن یا جمعآوری کاربران به زمان بیشتری نیاز است.
- امنیت : برای پلتفرمهایی که بر روی بلاک چین اجرا میشوند امنیت یک موضوع جدی است و برای تامین آن نیاز به افرادی متخصص در این حوزه دارد. در صورتی که در ایجاد یک DAO از افراد متخصص استفاده نشود اعتبار فرآیند رایگیری و تصمیمگیریها به خطر خواهد افتاد و این اعتماد به سازمان را از بین خواهد برد. در نهایت کاربران و اعضای این سازمان به این دلیل آن را ترک خواهند کرد زیرا میدانند که اگر امنیت DAO به درستی ایجاد و حفظ نشود، سوء استفادههای شدیدتری مانند سرقت ذخایر خزانه ممکن است، انجام شود.
اولین نمونه یک سازمان خودگردان غیرمتمرکز
The DAO اولین سازمانی بود که به عنوان یک سازمان خودگردان و غیرمتمرکز طراحی شد و به شکل یک صندوق سرمایهگذاری منبع باز و شفاف بود که هیچ ساختار مدیریتی و یا هیئت مدیرهای به شکل سازمانهای سنتی نداشت. این سازمان برای اینکه کاملا غیرمتمرکز باشد به هیچ دولت یا نهاد خاصی وابستگی نداشت، و تنها از شبکه بلاک چین اتریوم استفاده کرده بود. در ماههای آخر سال 2016 این سازمان با فروش توکنهای خود در طول یک دوره یک ماهه، بیشتر از 150 میلیون دلار سرمایه کسب کرد و کار خود را آغاز کرد. این کمپین برای جذب سرمایه در آن زمان یکی از بزرگترین رویدادهای جمعآوری سرمایه در این حوزه بود.
پس از چند ماه از شروع فعالیت The DAO مقالهای انتشار یافت که به نداشتن امنیت و آسیبپذیر بودن این تشکیلات اشاره داشت و به سرمایهگذاران در مورد رای دادن در مورد پروژههای سرمایهگذاری آینده در این سازمان تا رفع شدن این موضوع اخطار داد. نهایتا در ژوئن سال 2016 با حمله هکرها به آن، در حدود 3.6 میلیون اتر ETH که در خزانه این سازمان بود به سرقت رفت، ارزش این مقدار اتریوم در آن زمان نزدیک به 50 میلیون دلار بود.
این هک شدن The DAO باعث ایجاد بحثهایی در مورد امنیت DAO شد، بحثهایی که برخی به ارائه راهحل برای مقابله با هک شدن این نوع سازمان اشاره داشت و برخی به کلی از منحل شدن آن صحبت میکرد. این بحثها منجر به هارد فورک اتریوم، مدت کوتاهی پس از این اتفاق شد و اتریوم کلاسیک حاصل این هارد فورک بود.
رابطه بین اتریوم و DAO چیست؟
اتریوم یک شبکه بلاک چین کاملا قابل اعتماد است و کد قرارداد هوشمند که در بلاک چین اتریوم برای تعیین قوانین سازمان خودگردان غیرمتمرکز استفاده میشود، غیرقابل تغییر حتی توسط برنامهنویسان و صاحبان آن است. در واقع وجود همین قراردادهای هوشمند است که قوانین از پیش تعیین شده را برای این نوع سازمان برنامهریزی میکند.
علاوه بر این، ارسال یا دریافت توکنها در این فناوری، نیاز به وجود یک واسطه قابل اعتماد که این توکنها را مدیریت کند، از بین برده است و غیرمتمرکز بودن را برای آن به ارمغان میآورد. جامعه اتریوم یک جامعه مبتنی بر مشارکت است نه رقابت، و به این دلیل منجر به ظهور بهترین روشها و سیستمهای پشتیبانی با سرعت بیشتر میشود.
انواع حاکمیت در سازمان خودگردان غیرمتمرکز
در سازمانهای خودگردان غیرمتمرکز برای مدیریت سازمان و کنترل بر نحوه رایگیری و پیشنهادات به طور معمول سه نوع حاکمیت وجود دارد که به ترتیب زیر هستند.
- هیئت نمایندگان : دارندگان توکن، نمایندگانی را انتخاب میکنند تا رایهای خود را به آنان واگذار کنند، این نمایندگان تعهد میکنند تا سازمان را مدیریت کنند. یک مثال در این مورد پروتکل اتریوم نیم سرویس، ENS است که دارندگان توکن ENS اختیار آرای خود را به نمایندگان یا اعضا متعهد این پروتکل واگذار میکنند.
- حاکمیت معاملات خودکار : در بیشتر این سازمانهای خودگردان غیرمتمرکز در صورتی که اکثریت جامعه موافق باشند، تراکنشها به صورت خودکار اجرا میشوند. یک مثال در این مورد نونز دائو Nouns DAO است که انجام یک تراکنش در صورتی که اکثریت آرا مثبت باشد به صورت خودکار انجام میشود.
- حاکمیت چندامضایی: در حالی که یک سازمان مستقل غیرمتمرکز ممکن است چندهزار عضو داشته باشد، اما توکنها در کیف پولی که امضاکنندگان آن کیف پول، بین 5 تا 20 نفر هستند، نگهداری میشود. پس از انجام رایگیری این حاکمیت چندامضایی است که نتیجه آرا را اجرا میکند. نمونه این مورد، حاکمیتی است که در اکوسیستم یرن فایننس Yearn Finance توسط دارندگان توکن YFI به اعضای این کیف پول چندامضایی داده میشود.
توکن DAO چیست؟
هر یک از سازمانهای خودگردان غیرمتمرکز دارای یک ارز دیجیتال بومی آن پروتکل هستند که به عنوان توکن حاکمیتی آن سازمان عمل میکند. دارندگان این توکنها میتوانند در مورد تصمیمگیریهای آینده سازمان رایگیری کنند. این توکنها دارای اهداف دیگری مثل ارتباطات درون شبکه نیز هستند.
چند نمونه از سازمان های خودگردان غیرمتمرکز معروف
-
Uniswap
صرافی غیر متمرکز یونی سوآپ uniswap یکی از بزرگترین سازمانهای مستقل غیرمتمرکز در جهان است. این صرافی توکن حاکمیتی خود را با نام یونی و نماد Uni در سپتامبر 2020 راهاندازی کرد. این سازمان غیرمتمرکز با هزاران توکن رمزنگاری شده در رقابت با صرافیهای متمرکز است.
-
DAO Maker
DAO Maker با هدف تبدیل شدن به یک راهحل برای رشد استارتآپهای جدید ارز دیجیتال در فناوری بلاک چین ایجاد شد. این سازمان خودگردان غیرمتمرکز در راهاندازی چندین پروژه موفق مانند Infinity Pad (IPAD)، Seascape Network (CWS)،My Neighbor Alice (ALICE) و Orion Protocol (ORN) نقشی موثر داشته است. ارز دیجیتال DAO، توکن بومی این سازمان است که برای حاکمیت این جامعه نیز استفاده میشود و دارندگان آن میتوانند در رایگیریها شرکت کنند.
-
BitDAO
BitDAO یک نمونه دیگر از بزرگترین سازمانهای خودگردان غیرمتمرکز است که برای رشد و حمایت سایر پروژهها در دیفای سرمایهگذاری میکند. ارز دیجیتال بومی این سازمان که به عنوان یک توکن حاکمیتی عمل میکند BIT نام دارد که به دارندگان آن این اجازه را میدهد تا در رایگیری و دادن پیشنهاد برای تصمیمات پروژه مشارکت کنند.
-
Aragon
آراگون Aragon یک سازمان مستقل غیرمتمرکز و محبوب است که برای معرفی DAOهای دیگر فعالیت میکند. این سازمان این امکان را برای کاربران خود فراهم میکند تا برای توسعه ارتباطات خود در هر مکانی حتی در آن سر دنیا، بر روی زیر ساخت DAO فعالیت کنند. این سازمان به طور تقریبی 1500 سازمان خودگردان غیرمتمرکز در بلاک چین دارد که معادل میلیونها دلار دارایی است. توکن این سازمان، ANT نام دارد که یک ارز دیجیتال بسیار محبوب در بازار ارزهای دیجیتال است. دارندگان این توکن برای تصمیمات آینده پروژه حق رای دارند.
-
Decred
دیکرد decred یک سازمان مستقل غیرمتمرکز است که دارای مکانیسمی ترکیبی از اجماع اثبات کار و اثبات سهام است. ارز دیجیتال بومی این سازمان DCR نام دارد که به دارندگان خود قدرت تصمیمگیری یکسان و مشارکت در رایگیری در مورد آینده این سازمان و توکن آن را میدهد. این سازمان در بین اعضای جدید DAO بسیار محبوب بوده و به جای اینکه تمام حقوق پروژه برای تعدادی معدود سرمایهگذار و ماینر باشد، برای تمام افراد فرصت و حقوق برابر فراهم میکند.
-
0X
0X یک سازمان مستقل غیرمتمرکز است که بر روی بلاک چین اتریوم فعالیت میکند. این پروتکل به عنوان یک شبکه غیرمتمرکز است که تراکنشها و خدمات را به صورت همتا به همتا اجرا میکند. با وجودی که این سازمان بر روی اتریوم مستقر است اما توکن بومی خود را دارد که با نام ZRX شناخته میشود.
-
Dash
دش dash یک پروژه دائو است که به عنوان نیروی محرکه دیفای بسیار موفق عمل کرده است. این سازمان به عنوان یک گزینه برای پرداخت دیجیتال غیرمتمرکز است که هدف آن افزایش سرعت تراکنشها است. ارز دیجیتال این سازمان توکن کاربردی DAO DASH است.
-
Compound
کامپاند compound یکی دیگر از نمونههای این سازمانها است که محبوبیت زیادی در پروژههای وامدهی دیفای دارد و دارندگان توکن آن که COMP نام دارد میتوانند با قفل کردن داراییهای دیجیتال خود به سود برسند.
-
Curve DAO
Curve DAO، دومین سازمان خودگردان غیرمتمرکز از نظر ارزش در سراسر این بازار است که یک استخر نقدینگی صرافی است و بر روی بلاک چین اتریوم فعالیت میکند. ارز دیجیتال بومی آن CRV نام دارد.
-
Aave
Aave را میتوان بزرگترین پروتکل نقدینگی منبع باز دانست که در وامدهی/ وامگیری در دیفای شرکت دارد، وامدهندگان با سپردن داراییهای خود برای وامدهی، سود دریافت میکنند. دارندگان توکن Aave حق رای دادن و دستیابی به حاکمیت در سازمان را دارند.
سخن آخر
غیرمتمرکز بودن یکی از ویژگیهای اصلی ارزهای دیجیتال است و به معنی کنترل نشدن آنها توسط یک نهاد مرکزی مانند دولت یا بانک مرکزی است. این غیرمتمرکز بودن سطوحی از حریم خصوصی و امنیت را برای ارزهای دیجیتال فراهم میکند. اما گروهی از توسعهدهندگان در سال 2016 با الهام گرفتن از این تمرکززدایی در ارزهای دیجیتال، آیندهای مناسب برای تراکنشهای آنلاین و شبکههای غیرمتمرکز به وجود میآورد.
این مدل خودگردانی سازمان و ارائه توکنهایی که با توجه به موفقیت پروژه قیمت آنها افزایش مییابد کاربران را به سمت سرمایهگذاری در DAO جذب کرده است. با این وجود این سازمان های خودگردان غیرمتمرکز مانند تمام ارزهای دیجیتال در بازار کریپتوکارنسی ریسک بالایی دارند.
مطالب زیر را حتما مطالعه کنید
بررسی رفتار توابع View و Pure در سالیدیتی Solidity
توابع Payable در قراردادهای هوشمند Solidity
سالیدیتی Solidity چیست؟
سطح دسترسی Visibility در سالیدیتی Solidity
توابع Function در سالیدیتی Solidity
انواع حافظه در قرارداد هوشمند سالیدیتی
7 دیدگاه
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
خیلی محتوای خوبی بود مهندس
کجا می تونم اطلاعات کاملتری درباره این موضوع پیدا کنم؟
خیلی محتوای کامل و عالی بود
خیلی سایت خوبی دارین
واقعا ارزش وقت گذاشتن داشت
حرف نداشت👌🏻
بازم درمورد این موضوع مطلب بزارین